Tip test, bir alçak gerilim panosunun uluslararası standartlara göre test edilerek, yapısal ve elektriksel olarak uygunluğunun belgelendirilmesidir. Temel referans standartlar:

• IEC 61439-1/2
• TS EN 61439-1/2

Bu standartlara göre yapılan testler; panonun elektriksel dayanımı, ısı artışı, kısa devreye karşı dayanıklılığı, mekanik yapısı ve koruma derecesi gibi çok sayıda kriteri kapsar.

Yapılan Başlıca Tip Testler:

• Dielektrik dayanım testi
• Kısa devre dayanım testi
• Sıcaklık artış testi
• Mekanik darbelere (IK seviyesi) karşı dayanım
• Koruma sınıfı (IP seviyesi) doğrulaması

Tip Testli Görünümlü Pano Ne Demektir?

Bazı üreticiler görsel olarak kaliteli, profesyonel montajlı ve modüler yapıya sahip panolar sunsa da, bu panoların gerçek tip testlerine tabi tutulmamış olması mümkündür. Bu tür panolara sektörde " tip testli görünümlü pano" adı verilir.

Bu panolar:

• Test laboratuvarlarında denetlenmemiştir.
• Belgelendirme süreci başarısız sonuçlanmıştır.
• Gerçek bir arıza veya kısa devrede nasıl tepki vereceği bilinmez.
• Standart dışı üretim nedeniyle can ve mal güvenliği riski oluşturur.

Neden Tip Testli Pano Tercih Etmelisiniz?

• Güvenlik: Tip testli panolar, kısa devre, aşırı ısınma ve dış etkenlere karşı güvenli çalışmayı garanti eder.
• Yasal Uyumluluk:Projelerde IEC 61439-1/2 standartlarına uygun olmayan, etiketinde CE işareti olmayan, imalatçısı tarafından Avrupa Birliği yönetmeliklerine uygun olduğu beyan edilmeyen panoların imalatı, ticareti ve kullanımı kanunen yasaktır.
• Sigorta ve Sorumluluk:Bir arıza durumunda sigorta şirketleri, yalnızca belgelendirilmiş sistemleri teminat kapsamına alır.
• Yatırım Koruması:Tip testli pano; ömrü boyunca daha az arıza, daha az bakım maliyeti ve daha yüksek işletme güvenliği sunar.

Gerçek Tip Tesli Pano Nasıl Ayırt Edilir?

Tip testli bir panoyu anlamak için şu belgeler mutlaka incelenmelidir:

• Test Raporu: Akredite laboratuvardan alınmış tam tip test belgesi ve ürün serisine özel olmalıdır.

• IEC 61439-1/2 Sertifikası:Her üretici için benzersiz olmalı, standart kodları birebir içermelidir.

• Uygulama Dokümantasyonu: Tip testlerden başarı ile geçmiş ve belgelenmiş ürünlerinin uygulamasını tarifleyen, bakır kesitleri ve kısa devre değerine göre mesnet mesafeleri gibi önemli bilgilerin yer aldığı dökümandır. 
• Etiketleme: Pano üzerinde üretici bilgisi, test referans kodları ve üretim tarihi gibi önemli bilgiler yer almalıdır. Ce?

Yalnızca üretici beyanı ya da “test yaptık” ifadesi yeterli değildir. Belgesiz hiçbir sistem tip testli olarak kabul edilemez.

Panoların Tip Test Belgesi Olmazsa Ne Olur?

Tip testten geçmemiş veya sertifikasız bir pano, sistemdeki en küçük elektriksel arızada ciddi sorunlara yol açabilir:

• Kısa devre sırasında, pano kullanılamaz hale gelebilir.

• Pano içerisindeki ekipmanlar hasar görerek kullanılmaz hale gelebilir.

• Pano içindeki izolasyon malzemesi, aşırı ısı nedeniyle eriyebilir veya yangın çıkarabilir.
• Panonun mekanik yapısı sağlam değilse, kapak yerinden fırlayabilir ve çevresindeki personel için hayati tehlike oluşturabilir.
• Panonun IP koruma seviyesi gerçek değilse, toz, su ve nem girişinden dolayı iç donanım zarar görür.

Özellikle hastaneler, veri merkezleri, enerji üretim tesisleri gibi kritik altyapılarda bu durum, sadece teknik değil aynı zamanda idari sorumluluklara da yol açar. Yangın, iş durması, yaralanma ve hatta ölüm gibi riskler doğrudan işletmenin omuzlarındadır.

Tip Testli Pano, Marka Güvenilirliğinin Göstergesidir

Pano üreticisinin tip testli ürün sunması, sadece ürün kalitesini değil, şirketin genel kalite politikalarını da gösterir. Tip testli bir ürün şu avantajları sunar:

• Standartlaştırılmış üretim süreçleri
• Kalite kontrol ve izlenebilirlik
• AR-GE yeterliliği ve mühendislik bilgisi
• Müşteri memnuniyetine verilen önem

Tip testli ürünler, sadece son kullanıcıyı değil, ürünü tavsiye eden mühendis, taahhüt firması ve satın almacıyı da hukuki ve teknik risklerden korur. Bu nedenle profesyonel sorumluluk taşıyan tüm teknik karar vericilerin, teklif aşamasında mutlaka “Tip test raporunu iletebilir misiniz?” sorusunu yöneltmesi gerekir.

Sık Karşılaşılan Hatalar

Piyasada şu gibi yanlış uygulamalara rastlanmaktadır:

·        Bir modelin test raporunun tüm ürün grubu için geçerli sayılması
→ Oysa her pano konfigürasyonu için test tekrar edilmelidir.

·        Aynı üreticinin başka bir ürünüyle alınan test raporunun kullanılması
→ Pano içerisindeki bileşen ve yerleşim değiştikçe, test sonucu geçerliliğini yitirir.

·        Akredite olmayan laboratuvarlar tarafından yapılmış test raporlarının sunulması
→ Akredite olmayan belgeler yasal geçerlilik taşımaz.

Bu sebeplerle test raporlarının mutlaka uluslararası akredite laboratuvarlardan alınmış, test edilen ürünle birebir eşleşen belgeler olması gerekir.

Satın Almadan Önce Kontrol Etmeniz Gerekenler

1.     Ürün etiketinde IEC 61439-1/2 standardı ve CE sembolü yer alıyor mu?

2.     Satıcı size orjinal test raporunu sunabiliyor mu?

3.     Rapor üzerinde akredite laboratuvar logosu yer alıyor mu?

4.     Gerektiğinde akredite laboratuvardan raporun doğruluğunun sorgulanması sağlanmalıdır?

5.     Testin yapıldığı pano konfigürasyonu ile sizin alacağınız ürün aynı mı?

6.     Üretici, IP sınıfı, kısa devre dayanımı, bakır kesitleri ve ısı artış değerlerini teknik katalogda belirtmiş mi?

EAE Elektroteknik Güvencesi

EAE Elektroteknik, ürettiği tüm alçak gerilim panolarını:

·        Uluslararası akreditasyonlara sahip laboratuvarlarda test etmekte,

·        IEC 61439-1/2 standardına %100 uyumlu üretim gerçekleştirmekte,

·        Müşterilerine pano ile birlikte test raporları, teknik veri kitapçığı ve kalite belgeleri sunmaktadır.

Tip testli panolar, yalnızca EAE markasıyla değil, aynı zamanda mühendislik kalitesi ve şeffaflık politikasıyla da kendini ispatlar.

Sonuç

Bir pano tip testli değilse, sadece bir kutudan ibarettir. Enerji sürekliliği, yangın riski, sigorta geçerliliği ve çalışan güvenliği gibi hayati konular için yalnızca görünüşe aldanmamak gerekir. Satın alma kararı verirken mutlaka “Bu pano gerçekten testli mi?” sorusunu sormak gerekir.